گونه شناسی نظریه های انحطاط در آرای چهار فیلسوف معاصر ایرانی
نویسندگان
چکیده مقاله:
این مقاله به بررسی دیدگاههای چهار فیلسوف معاصر ایرانی درباره منشأ و منوال انحطاط اندیشه سیاسی در ایران متأخر می¬پردازد. هر کدام از این متفکران نماینده یک نحله فکری محسوب می¬شوند: رضا داوری به عنوان یک متفکر «هویت اندیش»، انحطاط را بر مبنای «بحران عالمگیر غربزدگی» تبیین میکند. در مقابل،سید جواد طباطبایی در مقام یک متفکر متجدد بر مبنای «هبوط فلسفه و شرایط امتناع اندیشه» و به خصوص اندیشه سیاسی به طرح نظریه انحطاط میپردازد. عبدالکریم سروش در جایگاه یک متفکر نواندیش دینی انحطاط مسلمین و نه مورد خاص ایران را موضوع تأمل خود قرار می¬دهد و آرامش دوستدار در نقطه مقابل سروش با نقد رادیکال و نیچه¬ای بر نهاد دین، «سیطره تاریخی تفکر دینی» بر حیات اجتماعی ایرانیان را عامل انحطاط می¬داند. بنظر میرسد در میان این نظریهپردازان، طباطبایی روایت جامعتری را از نظریه انحطاط عرضه می¬کند و آن را محور اصلی پروژه تحقیقاتی خود قرار می¬دهد. اما وجه مشترک همه این متفکران بیاعتنایی به ساحت پراکسیس یعنی صورتبندی اجتماعی ایده و توقف تئوری در عالم ذهن و سطح انتزاع است، بطوریکه بعضی از آرای مزبور، توان توضیح حداقل پیشامدها و روندها را ندارند. آنچه در پی میآید کاوش و ارزیابی منطق و ساز و کار نظریههای چهارگانه است. همه این متن در پی پاسخ بدین مسأله است که کانون تراکم یا موتور محرکه امتناع اندیشه در چه حوزهای است. به عبارت دیگر شرایط ایجاد و امتداد سرشت اندیشه چیست که در ایران متأخر، مفقود شده است. روش پژوهش این مقاله، تفسیر متن و نیز سنجش روایی تفسیر از طریق گفتگوی عمیق با صاحبان تخصص در اندیشه سیاسی – من جمله بعضی از همین چهار متفکر – است.
منابع مشابه
گونه شناسی گفتمان های موسیقی رپ ایرانی فارسی
از دیدگاه مطالعات فرهنگی، نزاعها و کشمکشهای معناشناختی در فرهنگ مردم پسند حاصل گفتوگوی بین گروههای فرادست و فرهنگهای متعارض خودجوش است. باچنین دیدگاهی موسیقی رپ ایرانی- فارسی مطالعه شده تا گفتمانهای موجود و نزاعهای بین آنها مشخص شود. با بهکارگیری تحلیل گفتمانی لاکلا و موفه، تعداد 9 گفتمان موجود در این موسیقی شناسایی شدهاند و دال مرکزی، وقتهها و غیریتها در هر کدام مشخص شده است. هر چ...
متن کاملگونه شناسی جریان شناسی های فکری-فرهنگی در ایران معاصر
جریان های فکری-فرهنگی هر کدام به اعتباری جریان نامیده شده اند؛ این اعتبار ناشی از آرای آنان، کنش گران مطرح، تاثیرات عینی در صحنه اجتماع، گروه های حامی و... است، اما با کدامین معیار یا براساس کدام مقسمی، می توان تصویری از فضای نظری جامعه ایران در سده اخیر به دست داد. این پرسش اصلی مقاله حاضر است که تلاش شده با استفاده از منابع مختلف، اصلی ترین مبانی یا مبادی تفکیک و تقسیم جریان های فرهنگی کشور ر...
متن کاملگونه شناسی نظریه های انقلاب
نظریه پردازان حوزه انقلاب با ارایه نظریه های متعدد و بعضا ناسازگار علاقه مندان این حوزه را با سردرگمی مواجه ساخته اند. از این رو برخی درصدد برآمده اند تا با طبقه بندی این نظریه ها اندکی از این سردرگمی کاسته و راه را برای مطالعه انقلاب هموارتر سازند. در این بین جک گلدستون از جمله افرادی است که به دسته بندی انقلاب ها تحت عنوان نسل های انقلاب پرداخته است. وی سه نسل از نظریه های انقلاب را شناسایی ک...
متن کاملگونه شناسی ساختار فضایی خانه معاصر ایرانی با تکیه بر محرمیت و سلسله مراتب (نمونه موردی: خانه های تهران در دهه های 50، 60، 70 و 80)
معماری خانه که تحت تأثیر فرهنگ جامعه شکل میگیرد، باید پاسخگوی نیازهای زندگی ساکنان خود باشد. هدف از این تحقیق، تدوین الگوی ارتباطات فضایی خانه معاصر با توجه به فرهنگ است. برای نیل به این هدف، ابتدا شاخصهای فرهنگی مؤثر بر ارتباطات فضایی خانه، شناسایی شدند. در مرحله بعد، با روش دلفی دومرحلهای با پرسشنامه نیمه باز از شش خبره، شاخصها اعتبار بخشی شده و دو شاخص محرمیت و سلسله...
متن کاملآسیب شناسی انحطاط صفویه: فروپاشی از درون
بی شک ظهور سلسله صفویه در آغاز قرن دهم ﮪ / شانزدهم م، از حوادث مهم و تأثیر گذار در تاریخ ایران است. هر کدام از تحولات و دگرگونی های دوران صفویه در نوع خود بی نظیر و بی بدیل می باشد و تمام حوزه های مذهبی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در بر می گیرد. نحوه تشکیل حکومت صفویه، بحث های فراوانی را بین مورخان برانگیخته، تا جایی که برخی از مورخان، تشکیل دولت ملی در ایران را، مدیون خاندان صفویه می دانند که ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره دوره هفتم شماره 3
صفحات 193- 230
تاریخ انتشار 2012-06-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023